W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (pod nr UD48) opublikowano projekt założeń ustawy o czasie pracy maszynistów.
Będzie za niego odpowiedzialne Ministerstwo Infrastruktury. Celem rozwiązań, które mają zostać wprowadzone w projekcie jest:
- Eliminowanie zagrożeń bezpieczeństwa ruchu kolejowego wynikających z naruszania przez maszynistów limitów czasu pracy oraz wymaganego okresu odpoczynku między służbami.
- Wyeliminowanie nieprawidłowości wynikających ze zróżnicowania standardów odnoszących się do warunków pracy maszynistów u poszczególnych przewoźników kolejowych działających w Polsce.
Planowane jest, że w ustawie dotyczącej czasu pracy maszynistów zostanie:
- wprowadzona definicja pojęcia „maszynista”, które będzie oznaczało osoby uprawnione do prowadzenia pojazdu kolejowego po infrastrukturze kolejowej lub bocznicach kolejowych na podstawie licencji i świadectwa maszynisty albo prawa kierowania pojazdem kolejowym, wydanych na podstawie ustawy o transporcie kolejowym, którzy świadczą pracę lub usługi prowadzenia pojazdów kolejowych na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej,
- dokonane określenie – poprzez analogię do Kodeksu pracy – jednolitych norm czasu pracy, wymaganego odpoczynku oraz pracy w godzinach nadliczbowych,
- wprowadzone obowiązkowe sumowanie czasu pracy u różnych podmiotów przy prowadzeniu pojazdu kolejowego oraz przy zatrudnieniu na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, np. jako rewident, ustawiacz;
- nakazane wyznaczenia stacji macierzystej (np. siedziby głównej przedsiębiorcy lub jego oddziału) jako obligatoryjnego elementu umowy o pracę a także umów cywilnoprawnych na podstawie, których maszyniści świadczą pracę lub usługi, z wyłączeniem m. in. maszynistów pracujących w ruchu aglomeracyjnym lub przy inwestycjach kolejowych;
- narzucone jednolite określenie składników czasu pracy maszynisty obejmujących: czas przeznaczony na przyjęcie i zdanie pojazdu kolejowego, czynności związane z obsługą pojazdu kolejowego, czas przeznaczony na dojazd do pojazdu kolejowego, jeżeli objęcie go następuje poza stacją macierzystą, czas przeznaczony na powrót do stacji macierzystej po zdaniu pojazdu kolejowego, jeżeli czynność ta następuje poza stacją macierzystą, badania lekarskie i psychologiczne zlecone przez przedsiębiorcę, na rzecz którego maszynista świadczy pracę lub usługi, szkolenia, egzaminy oraz sprawdziany wiedzy i umiejętności wymagane do kontynuowania pracy na stanowisku maszynisty, udział w postępowaniu wyjaśniającym prowadzonym przez przedsiębiorcę, na rzecz którego maszynista świadczy pracę lub usługi, udział w postępowaniach prowadzonych Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych, sądy, prokuratury i inne organy ochrony prawnej, dotyczących pracy maszynisty, udział w kontrolach prowadzonych przez upoważnionych pracowników Urzędu Transportu Kolejowego lub Państwowej Inspekcji Pracy dotyczących pracy maszynisty.
- ustalone, że do czasu pracy maszynistów wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy maszynisty wynosi co najmniej 6 godzin,
- uregulowane, że maszynista będzie miał prawo do co najmniej 12 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego, a jeżeli pracował dłużej niż 12 godzin, wówczas wypoczynek powinien trwać tyle, ile poprzedzająca go praca.
- uregulowane, że maszyniście będzie przysługiwało prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w tygodniu. Nieprzerwany tygodniowy okres odpoczynku będzie mógł obejmować mniejszą liczbę godzin, nie mniejszą jednak niż 24 godziny w razie wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych wymagających od maszynisty podjęcia czynności dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia, albo usunięcia awarii.
Ponadto projekt będzie zakładał okres rozliczeniowy wynoszący 1 miesiąc, z możliwością przedłużenia do 3 miesięcy, lecz tylko przez okres 2 lat od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
Nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przepisów ustawy będzie sprawował Prezes UTK. Monitorowanie czasu pracy maszynistów Prezes UTK będzie prowadził w systemie teleinformatycznym. Dostęp do tych danych będzie miał przewoźnik kolejowy lub zarządca, na rzecz których maszynista świadczy pracę lub usługi oraz Państwowa Inspekcja Pracy.
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM to II kwartał 2022 r.